พ่อแม่บางคนมักจะห่วงลูกในอยู่ในเกณฑ์ที่เรียกว่า “มากเกินไป” จนไปขัดขวางพัฒนาการของลูกโดยไม่รู้ตัว การห่วงแบบพอดิบพอดี และเปิดโอกาสให้เด็กได้เรียนรู้สิ่งใหม่ๆด้วยตนเอง พร้อมกับมีพ่อแม่เป็นโค้ชคอยชี้แนะ จะทำให้เด็กพัฒนาต่อยอดไปได้อีกไกล

อย่าคิดว่าสื่อหรือกิจกรรมบางอย่างดูแล้วยากเกินไป ลูกเราไม่น่าทำได้ จึงปิดกั้นไม่ให้เด็กได้ลองทำ เรากำลังทำร้ายลูกในทางอ้อมอยู่หรือเปล่า

มีหลักทฤษฎีหนึ่งที่คิดค้นโดยนักจิตวิทยา ชื่อ Lev Vygotsky (Ref. เขาเชื่อว่าการสอนเด็กในระดับช่วงที่เรียกว่า ZPD ( The Zone of Proximal Development ) จะสามารถกระตุ้นให้เด็กเกิดการเรียนรู้สิ่งใหม่ๆได้ดีที่สุด

ZPD คือ ช่วงความสามารถของแต่ละบุคคลที่จะเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ ร่วมกับการช่วยเหลือที่เหมาะสมจากผู้ดูแล

.

เป็นช่วงที่อยู่ระหว่าง ช่วงการเรียนรู้ที่เด็กมีความรู้ความเข้าใจไม่จำเป็นต้องได้รับการช่วยเหลือจากผู้ดูแลแล้ว (วงกลมสีม่วง) กับช่วงการเรียนรู้ที่เด็กยังไม่รู้ มีความยากในระดับที่เด็กทำไม่ได้อย่างแท้จริง (วงกลมสีแดง)

เพราะเป็นช่วงที่ท้าทายความสามารถ ไม่ง่ายเกินไป และไม่ยากเกินไป ทำให้เด็กเกิดกระบวนการเรียนรู้ที่ดี

ZPD เป็นทฤษฎีที่ถูกนำมาใช้ร่วมกับหลักการ 3 ข้อ คือ

1) ผู้ดูแลที่จะมาเป็นโค้ช ต้องมีความรู้และมีทักษะที่เพียงพอในการชี้แนะเด็ก รวมถึงให้กำลังใจเด็กในการเรียนรู้สิ่งที่ท้าทายได้

2) การมีปฎิสัมพันธ์ทางสังคมที่ดี ( Social Interactions) ระหว่างผู้ดูแลกับเด็ก จะทำให้เด็กเกิดการสังเกตและเลียนแบบ เรียนรู้ทักษะต่างๆได้มากขึ้น

3) กิจกรรมที่สนับสนุนเด็ก (Scaffolding) ให้เกิดการเรียนรู้ทักษะใหม่ๆ ในช่วงของ ZPD

ดังนั้นพ่อแม่ ผู้ดูแล หรือคุณครู จึงควรกระตุ้นการเรียนรู้ผ่านการจัดหาสื่อ หรือสร้างโอกาสในการเรียนรู้ที่อยู่ในระดับโซนของ ZPD ของเด็กแต่ละคนอย่างเหมาะสม

สรุปได้ว่า การสอนในช่วง ZPD เป็นที่นิยมในการนำมาพัฒนาทักษะต่างๆของเด็ก ด้วยการเปิดโอกาสให้เด็กได้ลองทำอะไรเกินขอบเขตความรู้เดิมที่เด็กมีอยู่แล้ว แต่ไม่ได้ให้งานยากจนเด็กทำไม่ได้ พร้อมผู้ดูแลที่มีปฎิสัมพันธ์ที่ดีกับเด็กคอยชี้แนะเป็นระยะๆ เพื่อก่อให้เกิดกระบวนการเรียนรู้ที่เด็กได้เรียนรู้สิ่งใหม่ได้อย่างประสบความสำเร็จ

CrafterCave Kids (คราฟเทอร์เคฟคิดส์) เราไม่อยากให้คุณพ่อคุณแม่หรือผู้ดูแลปิดกั้นโอกาสที่ลูกจะได้เรียนรู้ เพียงเพราะเห็นว่ามันน่าจะยากเกินไปสำหรับลูก ลองท้าทายความสามารถของลูกดู แล้วคุณจะรู้ว่า ลูกทำอะไรได้มากกว่าที่เราคิด