พัฒนาการทางภาษาของเด็กแต่ละช่วงวัย อายุแค่ไหนอะไรสำคัญ

พัฒนาการทางภาษาของเด็กแต่ละช่วงวัย อายุแค่ไหนอะไรสำคัญ

เด็กๆมีพัฒนาการอย่างต่อเนื่องในทุกๆวันตั้งแต่เป็นทารก เรามาดูกันว่าพัฒนาการของเด็กตั้งแต่คลอดจนถึงอายุ 5 ปี นั้นมีการเปลี่ยนแปลงไปยังไงบ้าง คุณพ่อคุณแม่จะได้คอยสังเกตพัฒนาการของลูก เพื่อช่วยส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการที่สมบูรณ์สมวัย

พัฒนาการของเด็กในแต่ละช่วงวัยที่พ่อแม่ควรทราบและเฝ้าสังเกตไปพร้อมกับการเลี้ยงดู แบ่งออกได้หลายหมวดหมู่ ได้แก่ การเคลื่อนไหว (Gross Motor) การใช้กล้ามเนื้อมัดเล็กและสติปัญญา (Fine Motor) ด้านการเข้าใจภาษา (Receptive Language) การใช้ภาษา (Expressive Language) การช่วยเหลือตัวเองและสังคม (Personal and Social) ซึ่งในแต่ละด้านในแต่ละช่วง ก็ล้วนแล้วแต่มีรายละเอียดแยกย่อยแตกต่างกันไป แต่เนื่องจาก CrafterCave Kids เป็นผู้เชี่ยวชาญทางด้านภาษาและการสื่อสารโดยเฉพาะ ในบทความนี้เราจะมาคุยกันในรายละเอียดของพัฒนาการทางด้าน ด้านการเข้าใจภาษา (Receptive Language) การใช้ภาษา (Expressive Language) และการช่วยเหลือตัวเองและสังคม (Personal and Social)

ลำดับพัฒนาการที่สำคัญของเด็กในแต่ละช่วงวัยที่ควรสนใจมีอะไรบ้าง

สัญญาณแรกทางการสื่อสารของทารกคือการที่ทารกเรียนรู้ว่า การร้องไห้จะทำให้ได้รับอาหาร ความสบาย และความรักความอบอุ่น เด็กทารกจะเริ่มจดจำเสียงที่มีความสำคัญจากเสียงรอบไปตัว เช่น เสียงของพ่อแม่ เป็นต้น เมื่อโตขึ้นอีกหน่อย ทารกจะเริ่มแยกแยะเสียงว่าเสียงไหนเป็นเสียงที่เป็นคำพูดในภาษาของพ่อแม่ เมื่อทารกอายุประมาณ 6 เดือน ทารกส่วนใหญ่จะสามารถจดจำและแยกแยะเสียงพื้นฐานในภาษาที่พ่อแม่ใช้สื่อสารกับทารกได้

ถึงแม้ว่าเด็กแต่ละคนจะมีลำดับและช่วงเวลาของพัฒนาการทางภาษาและการสื่อสารที่แตกต่างกันไป แต่ก็ยังพอจะมีเกณฑ์คร่าวๆที่กำหนดว่า เด็กควรจะมีพัฒนาการทางภาษาและการสื่อสารอย่างไรบ้างในแต่ละช่วงอายุ

ด้านล่างเป็นเช็คลิสต์เบื้องต้นด้านพัฒนาการทางภาษาและการสื่อสารของเด็กตามช่วงอายุ อ้างอิงจาก courtesy of the American Speech–Language–Hearing Association ที่ช่วยตรวจสอบว่าเด็กมีพัฒนาการที่เหมาะสมตามช่วงวัยหรือไม่  

  • กรอกตาตามที่มาของเสียงได้
    ตอบสนองต่อโทนเสียงที่แตกต่างกันได้
    จ้องมองของเล่นที่ทำให้เกิดเสียง
    สนใจฟังเสียงเพลงหรือดนตรี
    ทำเสียง บ ป ม ได้ เช่น เบอะ เปอะ เมอะ
    หัวเราะได้
    ส่งเสียงเมื่อตื่นเต้นหรือมีความสุข
    เล่นเสียงเมื่ออยู่คนเดียวหรือเล่นกับพ่อแม่
  • สนุกกับการเล่นจ๊ะเอ๋
    หันหรือมองตามที่มาของเสียงได้
    ฟังเมื่อมีคนพูดด้วย
    เข้าใจคำง่ายๆ เช่น น้ำ จาน
    ตอบสนองต่อการเรียก
    เล่นเสียงได้ยาวขึ้น และมีเสียงอื่นเพิ่มมากขึ้นกว่า  บ ป ม
    ส่งเสียงเพื่อเรียกความสนใจจากผู้คน
    สื่อสารโดยการใช้ท่าทาง เช่น โบกมือ หรือ ยกมือ
    เริ่มเลียนเสียงพูดของคนอื่น
    พูดได้ 1 ถึง 2 คำ ในวันเกิดปีแรก
  • รู้จักร่างกายตัวเองบางส่วนและชี้ได้ถูกต้องเมื่อถูกถาม
    ทำตามคำสั่งง่ายๆและเข้าใจคำถามง่ายๆได้
    ชอบฟังเรื่องเล่าหรือเพลง
    ชี้รูปภาพในหนังสือตามชื่อเรียกได้ถูกต้อง
    เรียนรู้คำศัพท์พื้นฐานใหม่ๆได้
    ถามคำถามด้วยประโยคสั้นๆ ที่อาจะมีเพียง 1 – 2 คำ
    เริ่มรวมคำ 2 คำเข้าด้วยกันเพื่อสื่อความหมายได้
    ออกเสียงคำที่มีพยัญชนะต่างๆได้หลายเสียงมากขึ้น
  • หันหาเสียงเรียกเมื่อได้ยินในระยะไกล
    ได้ยินเสียงวิทยุหรือโทรทัศน์ ในระดับเดียวกับที่สมาชิกในบ้านได้ยิน
    ตอบคำถาม ใคร อะไร ที่ไหน ทำไม ง่ายๆได้
    พูดคุยเกี่ยวกับกิจกรรมในชีวิตประจำวันง่ายๆได้ เช่น ไปโรงเรียน ไปเดย์แคร์
    พูดสื่อสารเป็นประโยคได้อย่างน้อย 4 คำขึ้นไป
    พูดสื่อสารได้คล่องในระดับง่ายๆ ด้วยตนเอง โดยที่ไม่ต้องพูดตามเป็นพยางค์หรือคำ
  • ตั้งใจฟังเรื่องราว หรือนิทานสั้นๆ และตอบคำถามง่ายๆในเรื่องที่ฟังได้
    ได้ยินและเข้าใจรายละเอียดส่วนใหญ่ ที่คนอื่นพูด เมื่ออยู่บ้านหรือโรงเรียน
    สื่อสารเป็นประโยค ที่เนื้อความมีรายละเอียดต่างๆ ให้กับผู้ฟังได้มากขึ้น
    สามารถเล่าเรื่อง เมื่อกำหนดหัวข้อในการเล่าได้ด้วยตนเอง
    สื่อสารกับเพื่อนหรือผู้ใหญ่ได้คล่องแคล่ว
    ใช้คำคล้องจองง่ายๆได้
    บอกชื่อตัวอักษร และตัวเลขได้
    ใช้ไวยากรณ์ในหลักภาษาได้ถูกต้อง

หากคุณพ่อคุณแม่ท่านไหนที่สังเกตว่าลูกมีพัฒนาการทางภาษาและการสื่อสาร ค่อนข้าล่าช้ากว่าเกณฑ์ CrafterCave Kids แนะนำว่าควรปรึกษากุมารแพทย์ หรือ นักแก้ไขการพูดเสียแต่เนิ่นๆ เพื่อที่จะได้รับการรักษาแก้ไขปัญหา เพื่อให้เด็กมีพัฒนาการที่ดีขึ้นและสามารถใช้ชีวิตในสังคมได้อย่างปกติสุข

ข้อมูลอ้างอิงจาก : https://www.nidcd.nih.gov/health/speech-and-language

CrafterCave Kids (คราฟเทอร์เคฟคิดส์) แบรนด์ผู้ออกแบบและจำหน่ายเกม ของเล่น และสื่อการเรียนรู้เสริมพัฒนาการทางภาษาและการสื่อสารของเด็กๆในแต่ละช่วงวัยโดยเฉพาะ

CrafterCave Kids ยังมีบทความอื่นๆที่น่าสนใจสำหรับคุณพ่อคุณแม่อยู่อีกนะ