พัฒนาการทางภาษาของเด็กแต่ละช่วงวัย อายุแค่ไหนอะไรสำคัญ
เด็กๆมีพัฒนาการอย่างต่อเนื่องในทุกๆวันตั้งแต่เป็นทารก เรามาดูกันว่าพัฒนาการของเด็กตั้งแต่คลอดจนถึงอายุ 5 ปี นั้นมีการเปลี่ยนแปลงไปยังไงบ้าง คุณพ่อคุณแม่จะได้คอยสังเกตพัฒนาการของลูก เพื่อช่วยส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการที่สมบูรณ์สมวัย

พัฒนาการของเด็กในแต่ละช่วงวัยที่พ่อแม่ควรทราบและเฝ้าสังเกตไปพร้อมกับการเลี้ยงดู แบ่งออกได้หลายหมวดหมู่ ได้แก่ การเคลื่อนไหว (Gross Motor) การใช้กล้ามเนื้อมัดเล็กและสติปัญญา (Fine Motor) ด้านการเข้าใจภาษา (Receptive Language) การใช้ภาษา (Expressive Language) การช่วยเหลือตัวเองและสังคม (Personal and Social) ซึ่งในแต่ละด้านในแต่ละช่วง ก็ล้วนแล้วแต่มีรายละเอียดแยกย่อยแตกต่างกันไป แต่เนื่องจาก CrafterCave Kids เป็นผู้เชี่ยวชาญทางด้านภาษาและการสื่อสารโดยเฉพาะ ในบทความนี้เราจะมาคุยกันในรายละเอียดของพัฒนาการทางด้าน ด้านการเข้าใจภาษา (Receptive Language) การใช้ภาษา (Expressive Language) และการช่วยเหลือตัวเองและสังคม (Personal and Social)
ลำดับพัฒนาการที่สำคัญของเด็กในแต่ละช่วงวัยที่ควรสนใจมีอะไรบ้าง
สัญญาณแรกทางการสื่อสารของทารกคือการที่ทารกเรียนรู้ว่า การร้องไห้จะทำให้ได้รับอาหาร ความสบาย และความรักความอบอุ่น เด็กทารกจะเริ่มจดจำเสียงที่มีความสำคัญจากเสียงรอบไปตัว เช่น เสียงของพ่อแม่ เป็นต้น เมื่อโตขึ้นอีกหน่อย ทารกจะเริ่มแยกแยะเสียงว่าเสียงไหนเป็นเสียงที่เป็นคำพูดในภาษาของพ่อแม่ เมื่อทารกอายุประมาณ 6 เดือน ทารกส่วนใหญ่จะสามารถจดจำและแยกแยะเสียงพื้นฐานในภาษาที่พ่อแม่ใช้สื่อสารกับทารกได้
ถึงแม้ว่าเด็กแต่ละคนจะมีลำดับและช่วงเวลาของพัฒนาการทางภาษาและการสื่อสารที่แตกต่างกันไป แต่ก็ยังพอจะมีเกณฑ์คร่าวๆที่กำหนดว่า เด็กควรจะมีพัฒนาการทางภาษาและการสื่อสารอย่างไรบ้างในแต่ละช่วงอายุ

ด้านล่างเป็นเช็คลิสต์เบื้องต้นด้านพัฒนาการทางภาษาและการสื่อสารของเด็กตามช่วงอายุ อ้างอิงจาก courtesy of the American Speech–Language–Hearing Association ที่ช่วยตรวจสอบว่าเด็กมีพัฒนาการที่เหมาะสมตามช่วงวัยหรือไม่
สะดุ้งเมื่อได้ยินเสียงดัง
ยิ้มหรือสงบลงเมื่อพูดคุยด้วย
จำเสียงได้และสงบลงหากำลังร้องไห้อยู่
เริ่มดูดนมหรือหยุดดูดนมเมื่อได้ยินเสียง
ทำเสียงหรือเล่นเสียงต่างๆได้
ร้องไห้หลายแบบเพื่อสื่อสารถึงความต้องการที่แตกต่างกันไป
กรอกตาตามที่มาของเสียงได้
ตอบสนองต่อโทนเสียงที่แตกต่างกันได้
จ้องมองของเล่นที่ทำให้เกิดเสียง
สนใจฟังเสียงเพลงหรือดนตรี
ทำเสียง บ ป ม ได้ เช่น เบอะ เปอะ เมอะ
หัวเราะได้
ส่งเสียงเมื่อตื่นเต้นหรือมีความสุข
เล่นเสียงเมื่ออยู่คนเดียวหรือเล่นกับพ่อแม่
สนุกกับการเล่นจ๊ะเอ๋
หันหรือมองตามที่มาของเสียงได้
ฟังเมื่อมีคนพูดด้วย
เข้าใจคำง่ายๆ เช่น น้ำ จาน
ตอบสนองต่อการเรียก
เล่นเสียงได้ยาวขึ้น และมีเสียงอื่นเพิ่มมากขึ้นกว่า บ ป ม
ส่งเสียงเพื่อเรียกความสนใจจากผู้คน
สื่อสารโดยการใช้ท่าทาง เช่น โบกมือ หรือ ยกมือ
เริ่มเลียนเสียงพูดของคนอื่น
พูดได้ 1 ถึง 2 คำ ในวันเกิดปีแรก
รู้จักร่างกายตัวเองบางส่วนและชี้ได้ถูกต้องเมื่อถูกถาม
ทำตามคำสั่งง่ายๆและเข้าใจคำถามง่ายๆได้
ชอบฟังเรื่องเล่าหรือเพลง
ชี้รูปภาพในหนังสือตามชื่อเรียกได้ถูกต้อง
เรียนรู้คำศัพท์พื้นฐานใหม่ๆได้
ถามคำถามด้วยประโยคสั้นๆ ที่อาจะมีเพียง 1 – 2 คำ
เริ่มรวมคำ 2 คำเข้าด้วยกันเพื่อสื่อความหมายได้
ออกเสียงคำที่มีพยัญชนะต่างๆได้หลายเสียงมากขึ้น
เรียกชื่อสิ่งๆต่างได้อย่างถูกต้อง
พูดคุยหรือถามคำถามด้วยประโยคที่ประกอบด้วยคำ 2-3 คำ
พูดสื่อสาร แต่จะเป็นการพูดสื่อสารที่สมาชิกในบ้านหรือคนใกล้ชิดเข้าใจ
บอกชื่อคำศัพท์ที่ตัวเองสนใจได้
หันหาเสียงเรียกเมื่อได้ยินในระยะไกล
ได้ยินเสียงวิทยุหรือโทรทัศน์ ในระดับเดียวกับที่สมาชิกในบ้านได้ยิน
ตอบคำถาม ใคร อะไร ที่ไหน ทำไม ง่ายๆได้
พูดคุยเกี่ยวกับกิจกรรมในชีวิตประจำวันง่ายๆได้ เช่น ไปโรงเรียน ไปเดย์แคร์
พูดสื่อสารเป็นประโยคได้อย่างน้อย 4 คำขึ้นไป
พูดสื่อสารได้คล่องในระดับง่ายๆ ด้วยตนเอง โดยที่ไม่ต้องพูดตามเป็นพยางค์หรือคำ
ตั้งใจฟังเรื่องราว หรือนิทานสั้นๆ และตอบคำถามง่ายๆในเรื่องที่ฟังได้
ได้ยินและเข้าใจรายละเอียดส่วนใหญ่ ที่คนอื่นพูด เมื่ออยู่บ้านหรือโรงเรียน
สื่อสารเป็นประโยค ที่เนื้อความมีรายละเอียดต่างๆ ให้กับผู้ฟังได้มากขึ้น
สามารถเล่าเรื่อง เมื่อกำหนดหัวข้อในการเล่าได้ด้วยตนเอง
สื่อสารกับเพื่อนหรือผู้ใหญ่ได้คล่องแคล่ว
ใช้คำคล้องจองง่ายๆได้
บอกชื่อตัวอักษร และตัวเลขได้
ใช้ไวยากรณ์ในหลักภาษาได้ถูกต้อง
หากคุณพ่อคุณแม่ท่านไหนที่สังเกตว่าลูกมีพัฒนาการทางภาษาและการสื่อสาร ค่อนข้าล่าช้ากว่าเกณฑ์ CrafterCave Kids แนะนำว่าควรปรึกษากุมารแพทย์ หรือ นักแก้ไขการพูดเสียแต่เนิ่นๆ เพื่อที่จะได้รับการรักษาแก้ไขปัญหา เพื่อให้เด็กมีพัฒนาการที่ดีขึ้นและสามารถใช้ชีวิตในสังคมได้อย่างปกติสุข

ข้อมูลอ้างอิงจาก : https://www.nidcd.nih.gov/health/speech-and-language
CrafterCave Kids (คราฟเทอร์เคฟคิดส์) แบรนด์ผู้ออกแบบและจำหน่ายเกม ของเล่น และสื่อการเรียนรู้เสริมพัฒนาการทางภาษาและการสื่อสารของเด็กๆในแต่ละช่วงวัยโดยเฉพาะ
CrafterCave Kids ยังมีบทความอื่นๆที่น่าสนใจสำหรับคุณพ่อคุณแม่อยู่อีกนะ
(1) Comments
[…] + ดูรายละเอียดที่นี่ […]